Bakır Kablolarda Direncin Önemi

Tarihi, milattan önce 9000 yıllarına kadar dayandığı, dünyada hemen hemen her bölgeden çıkartılan Bakır (Cu) madeni, insanoğlunun her alanda kullandığı ve faydalandığı bir metaldir. Bakırın, özdirencinin düşük olması, gümüşten sonra bilinen en iyi iletken olması ve gümüşe göre daha çok çıkartılıp fiyatının daha uygun olması, onu iletken dünyasının bir numaralı hammaddesi haline getirmiştir.

Günümüzde bakır, gümüş, alüminyum gibi hammaddeler ya da kalay-bakır, çelik-bakır, nikel-bakır, gümüş-bakır vb. gibi alaşımlar kablonun iletken kısmını oluştururlar. Hem bu oluşumlar, hem iletken kesitleri, hem de boyları, kablodan beklenen temel özellik olan elektrik akımını bir noktadan bir noktaya iletmesine etki ederler. Bu iletkenler arasında dünya genelinde kablo sektöründe en çok kullanılan iletken Bakır (Cu) metalidir.

Bir kablonun, dolayısıyla bir bakırın elektrik akımını iletmesinde, bakır direnci kontrol edilmesi gereken önemli kıstaslardan birisidir. Bakırın direncinin, üzerinden akacak olan akımla doğrudan ilişkisi vardır. Direnç ne kadar küçükse akım o kadar fazla akacaktır.

Direnci etkileyen en önemli faktörler;

• Bakırın özdirenci
• Bakır telin uzunluğu
• Bakır telin alanıdır.

Mühendislik hesaplamalarında kullanılan direnç formülü aşağıdaki gibidir;



Burada;

• Direnç (Ohm, )
• Özdirenç ( xm)
• İletken uzunluğu (m)
• İletkenin alanı (m²)

Kablo imalatında bakır, istenen direnç değerini sağlaması için kontrol edilerek İzole işlemine hazır hale getirilir. Bakırın standartlarda belirtilen doğru dirençlere ulaşması için kesit alanında ve iletken
kesitinde değişiklikler yapılarak varyasyonlar çoğaltılır. Bu varyasyonlar arasında tek veya çok telli (örneğin 7x1.37, 7x192x0.201) bakır bükümleri, bakır hatve ayarlamaları, iletkenlerin geometrik olarak ayarlamaları, büküm yönleri (Z, S) gösterilebilir. Bakır bükümünde, hadde çıkışından sonraki bükülü bakırda çapaklanmalar, sıyrıklar, zedelenmeler sürekli kontrol edilmelidir. Kullanılan araçların ve makinaların kalitesi, bu konuda tecrübeli personelin gözetiminde yüksek kalitede ürünler çıkartılabilir.

Bakır büküm aşamasında, müşterilerimizin istediği özellikte veya standartlara uygun bakırların dizayn bilgileri, Ar-Ge Departmanı tarafından, teorik hesaplamaları yapılarak ve büküm yöntemleri hesaplanarak üretime gönderilir. İşlenmeye hazır bakırlar Kalite Kontrol Departmanı’nın 7/24 gözetimi altında ve gerekli tüm ölçümleri yapılarak, bakır konusunda tecrübeli personeller ile çekim işlemi yapılır. Hazırlanan bu iletkenler bir sonraki işlem olan İzole aşamasına önceden hazırlanan bakır kesitine ve uzunluğuna uygun makaralarla aktarılır.

Bir kablonun iletkenliği, kullanıldığı bakırın kalitesi ve boyutu ile doğrudan ilişkilidir. Matematiksel hesapları yapılmamış, standartlarla örtüşmeyen direnç değerine sahip bakırdan oluşan kablolarda, elektrik akımına karşı gösterdiği dengesizlikler, ölümle sonuçlanan kazalara, büyük yangınlara, telafi edilemeyecek sonuçlara neden olur. Konusunda uzman güvenilir firmaları tercih etmek ileride oluşacak maddi ve manevi kayıp riskini minimuma indirir.

Yararlanılan Kaynaklar

1. Serway, Raymond A. (1998). Principles of Physics (2nd ed ed.). Fort Worth, Texas; London: Saunders College Pub. pp. 602. ISBN 0-03-020457-7.
2. Lotus Concept, Kablolar, http://www.lotusconcept.com/wp-content/uploads/2013/07/kablolar.pdf,16.11.2013
3. Direnç, Ohm Kanunu, İş ve Güç, http://w3.gazi.edu.tr/~enyilmaz/elektrik2.pdf, 16.11.2013
4. Bakır Tarihi, http://www.metalurji.org.tr/hurdaci/sayi_1/hurdaci1_0607.pdf, 16.11.2013
5. Özdirenç, http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zdiren%C3%A7, 17.11.2013